(Thời sự Thần học – số 18 – Tháng 12/1999, tr. 27-47)
Phan Cường
Có thể nói, qua lịch sử 20 thế kỷ của Kitô giáo, là lịch sử công tác truyền giáo. Không thiếu những tác phẩm viết về lịch sử Giáo hội, nhưng có lẽ còn hiếm những tác phẩm nghiên cứu cách riêng lịch sử Truyền bá Tin mừng. Vấn đề không phải chỉ là ghi chép những niên hiệu, nhưng còn phải nghiên cứu những đường lối, phương tiện truyền giáo, cũng như những trở ngại, nghịch cảnh. Một khía cạnh khác cũng cần được lưu ý là những nhà truyền giáo đã gặp những tôn giáo nào, những tâm thức nào trên bước đường mang đức Kitô cho các dân tộc. Đó là chủ đích mà cha Alberto Doneda đã đặt ra khi soạn cuốn sách tựa đề: “Giáo hội trên đường lữ hành. 2000 năm lịch sử truyền giáo” (Chiesa in Cammino. 2000 anni di storia della missione), xuất bản tại Bologna năm 1993. Tác giả chia thành 7 chặng như sau:
- Cuộc truyền giáo của Chúa Giêsu.
- Cuộc truyền giáo của các thánh tông đồ và Giáo hội tiên khởi (từ năm 30-100).
- Cuộc truyền giáo trong Đế quốc Rôma (từ năm 100-650).
- Cuộc truyền giáo cho châu Âu thời Trung cổ (400-1300).
- Cuộc truyền giáo ra ngoài Âu châu trong thời cận đại (1250-1750).
- Cuộc truyền giáo trong thế kỷ 19-20.
- Giai đoạn 7 hướng về tương lai: ôn cố tri tân.