Sự thật sẽ giải thoát anh em (Ga 8,32)
1. Sơ đồ tương quan giữa vị chỉ huy và người lính
2. Sơ đồ đối thoại giữa ông chủ và đầy tớ trung tín
3. Sơ đồ tương quan giữa quốc vương và vị cố vấn
4. Sơ đồ tương quan giữa vị thầy và học trò (giữa cha mẹ và con cái)
I. Hiện tượng ngôn sứ:
1. Con người muốn biết tương lai.
2. Thiên Chúa trả lời con người.
II. Khởi đầu phong trào ngôn sứ ở Israel.
III. Giai đoạn cổ điển của phong trào ngôn sứ:
1. Thế kỷ VIII ở phương Bắc.
2. Thế kỷ VII ở phương Nam.
3. Các ngôn sứ trước lưu đày.
4. Các ngôn sứ thời lưu đày.
IV. Sự suy tàn của phong trào ngôn sứ và văn chương khải huyền.
V. Thế nào là một ngôn sứ Kinh Thánh?
Nguồn: “Profetas” trong: M. Pedrosa, M. Navarro, R. Lázaro y J. Sastre, Nuevo Diccionario de Catequética, San Pablo, Madrid, 1999.
Các mẫu hình liên quan đến ngôn sứ ở vùng Cổ Cận Đông: Xyri Paléttin; Mari; Tân Átsua
Sự phát triển của văn chương Ngôn sứ
Các hình thái văn chương ngôn sứ
Các Sách Ngôn Sứ
Các ngôn sứ và các tư tế
Vương quyền và Lời ngôn sứ
Luân thường đạo lý trong văn chương ngôn sứ
Lời ngôn sứ và Đạo khải huyền
Văn chương ngôn sứ và tài liệu Qumran
Văn chương Ngôn sứ và Tân Ước
Thăm dò hướng khảo sát sắp tới về Văn chương Ngôn sứ
Nguồn: Hens-Piazza, G., “Introduction to the Prophetic Literature”, The Jerome Bibilical Commentary for the Twenty-First Century - JBC (2022) 798-816.
Người dịch: Lm. Trần Hưng Vĩnh Quang, O.P.
Trước khi khép lại số báo về các sách Khôn ngoan trong Cựu ước, chúng ta thử hỏi: Những sách này có còn ý nghĩa gì đối với các Kitô hữu hôm nay? Đúng hơn, có lẽ nên đặt câu hỏi như thế này: các sách Khôn ngoan dạy ta những bài học gì? Thiết tưởng có thể trả lời qua sáu điểm: 1/ Giá trị của kinh nghiệm. 2/ Sự khôn ngoan của con người và sự khôn ngoan của Thiên Chúa. 3/ Mầu nhiệm sự dữ và sự khôn ngoan của thập giá. 4/ Sự khôn ngoan và Đức Giêsu Kitô. 5/ Truyền thụ khôn ngoan. 6/ Đối thoại văn hóa[1].
Trong nhóm các sách Khôn ngoan (libri sapientiales) của Cựu ước, có một tác phẩm mang tựa đề là “Sách Khôn ngoan” (Liber Sapientiae). Khỏi nói ai cũng biết, điều này dễ gây lẫn lộn! Ngoài ra, sách Khôn ngoan được viết bằng tiếng Hy-lạp chứ không phải bằng tiếng Híp-ri, vì thế không nằm trong quy điển sách thánh của người Do-thái. Tuy vậy, sách này được các giáo phụ nhận vào sổ quy thư của Kitô giáo. Xét dưới khía cạnh lịch sử, đây là “sáng tác” cuối cùng của Cựu ước, và ghi nhận một bước tiến trong mặc khải liên quan đến thân phận con người sau khi chết.
Nguồn: Luca Mazzinghi, “Sapienza, libro della”, in R. Penna - G. Perego - G. Ravasi (eds.), Temi teologici della Bibbia, San Paolo, Cinisello Balsamo 2010, p. 1243-1250. Xem thêm: Id., Il pentateuco sapienziale, EDB Bologna 2012, p. 207-224.
I. Dẫn nhập
II. Những vấn đề văn chương:
1/ Cấu trúc tác phẩm;
2/ Tính thống nhất;
3/ Thể văn.
III. Bối cảnh lịch sử:
1/ Thời gian biên soạn; 2/ Tác giả và độc giả;
3/ Tương quan với văn hóa Hy-lạp;
4/ Tương quan với truyền thống Do-thái;
5/ Sách Khôn ngoan trong truyền thống Kitô giáo.
IV. Thần học của sách Khôn ngoan:
1/ Số phận của con người (Kn 1-6);
2/ Chân dung của Đức Khôn ngoan và vai trò của Thần khí (Kn 7-10);
3/ Thiên Chúa yêu thương con người (Kn 11,15–12,27);
4/ Tôn thờ ngẫu tượng (Kn 13–15);
5/ Bảy sự tương phản của cuộc xuất hành; tạo dựng và cứu độ; vai trò của vũ trụ (Kn 11.16-19).
Đây là một tác phẩm mang nhiều nét độc đáo. Trước hết về tên gọi: có khi được gọi bằng tác giả (Ben Sira) có khi được gọi bằng nội dung (Huấn giáo, Ecclesiasticus). Kế đến, về bản văn: tác phẩm được biên soạn bằng tiếng Híp-ri nhưng nguyên bản không còn nữa; Quy điển Kitô giáo chỉ lưu trữ bản dịch Hy-lạp (và La-tinh), từ đó câu hỏi về ơn linh hứng được đặt ra: ơn linh hứng gắn liền với nguyên bản hay bản dịch? Chưa hết, có hai bản dịch Hy-lạp: một ngắn một dài; thử hỏi: bản nào sát với nguyên bản hơn? Dù sao, đây là cuốn sách dài nhất trong các sách khôn ngoan, và khó tìm ra một cấu trúc hợp lý. Tác giả bài này đề nghị phân chia làm 5 phần, tương ứng với ngũ thư.I. Tiếp cận sơ khởi
1) Chỗ đứng trong Kinh thánh.2) Tựa đề và nội dung.3) Bản văn.4) Tác giả.5) Cấu trúc.
II. Nội dung
Lời tựa
A. Phần Một. Nguồn gốc, bản tính của Khôn ngoan (1,1–16,23)
1) Nguồn gốc của Khôn ngoan (1,1–2,23)
2) Những lời khuyên thực tiễn (3,1–16,23)
B. Phần Hai. Khôn ngoan trong việc tạo dựng (16,24–28,38)
1) Sự Khôn ngoan trong việc tạo dựng (16,24–18,14)
2) Những lời khuyên thực tiễn (18,15–23,28)
C. Phần Ba. Khôn ngoan và Lề luật (24,1–32,17)
1) Khôn ngoan từ Lề luật (24,1-47)
2) Những lời khuyên thực tiễn (25,1–32,17)
D. Phần Bốn. Động lực của Khôn ngoan: kính sợ Thiên Chúa (32,18–42,14)
1) Kính sợ Thiên Chúa và chu toàn lề luật (32,18–33,18)
2) Thực hành (33,19–42,14)
E. Phần Năm. Những chứng tá của Khôn ngoan (42,15–50,31)
1) Tạo dựng và cai quản thế giới (42,15–43,57)
2) Tổ tiên Israel (44,1–50,31)
Lời kết (51,1-38):Thánh thi tạ ơn (51,1-17).
Bài thơ về việc tìm kiếm khôn ngoan (51,18-32).
III. Huấn ca trong toàn bộ Kinh thánh
A. Cựu ước.B. Tân ước
Dẫn nhập
1. Theo đuổi của cải và giàu sang (1,12–2,26)
2. Sự khó hiểu nơi hành động của Thiên Chúa (3,1-15)
3. Số phận phải chết như thú vật (3,16-22)
4. Khao khát của cải và giàu sang (5,9-19)
5. Tính phi lý nơi hành động của Thiên Chúa (8,10-15)
6. Số phận chung cho mọi người (9,1-10)
a) Cái chết cho tất cả (cc. 1-6)
b) Vui hưởng cuộc sống (cc. 7-10)
c) Cái chết đến bất ngờ (cc. 11-12)
7. Tuổi già và cái chết (11,7–12,7)
Kết luận: Niềm vui sống theo quan điểm của Cô-he-lét
Tác giả là giáo sư học viện Sant’Apollinare, Forli (Italia). Đây là tài liệu dành cho các sinh viên Introduzione agli scritti sapienziali, Forli, 2019, p.70-110. Giáo sư cho biết là mình sử dụng rất nhiều chất liệu lấy từ W. Vogels, Giobbe. L'uomo che ha parlato bene di Dio, Cinisello Balsamo 2001.
Nghe nói đến Sách Gióp, nhiều người nghĩ đến vấn đề: tại sao người lành phải chịu đau khổ? Tuy nhiên, có những cách đọc khác nữa: phải chăng đó là tiếng nói chống lại thuyết nhân quả (làm lành được thưởng, làm dữ bị phạt)? Hay là bài học về đức nhẫn nhục lúc chịu đau khổ (giống như Chúa Giêsu)? Tác giả của bày giới thiệu một cách đọc khác: nghiên cứu sự thay đổi ngôn ngữ của ông Gióp, từ đầu đến cuối câu chuyện (ta có thể đếm được tám thứ ngôn ngữ).
Bài viết giới thiệu nội dung “Sách các Châm ngôn”, nêu lên vài vấn đề liên quan đến việc sưu tập các châm ngôn trong lịch sử Israel. Tác giả là giáo sư Kinh thánh tại đại học Navarra (Tây-ban-nha). Nguồn: Cantar de los Cantares y libros sapienciales (Exégesis del Antiguo Testamento III), Pamplona 2013, p. 46-66.
Nguồn: Cantico dei cantici, Introduzione, traduzione e commento, San Paolo, Cinisello (Milano) 2011, p. 9-32; 113-23. Tác giả là linh mục giáo phận Firenze, giáo sư Phân khoa thần học Miền Trung Italia, Đại học Gregoriana và Giáo hoàng Thánh Kinh Học viện, Chủ tịch hiệp hội Kinh Thánh Italia.
Vào thời cận đại, Tình ca được giải thích theo chiều kích huyền bí, ám chỉ sự kết hợp giữa linh hồn con người với Chúa Kitô. Một thí dụ điển hình là “Ca khúc tâm linh” của thánh Gioan Thánh giá. Dưới phương diện văn bản, các nhà phê bình phân biệt hai khía cạnh của tác phẩm này: một bên là bài thơ bộc phát dựa theo giọng văn của Tình ca; bên kia là chú giải thần học bàn về những chặng tiến triển của hành trình kết hợp với Chúa Kitô.
Dẫn nhập : Cuộc đời thánh Gioan Thánh Giá
I. Ca khúc tâm linh: biên soạn và xuất bản
A. Việc biên soạn: 1/ Bài thơ. 2/ Chú giải.
B. Xuất bản: 1/ Phiên bản “A”. 2/ Phiên bản “B”.
II. Ca khúc tâm linh: nội dung
A. Bài thơ: Tìm kiếm người yêu
B. Chú giải: Hành trình kết hiệp
Kết luậnNguồn: Phỏng theo bài viết Les Cantiques Spirituels A et B trên mạng của Dòng Cát-minh Pháp (“Le Carmel en France”). www.carmel.asso.fr/-Les-Cantiques-Spirituels-A-et-B-.html, và Eulogio Pacho, “Cántico espiritual”, in: AA.VV, Introducción a la lectura de San Juan de la Cruz, Junta del Castillo y León, 1991, p.443-491.
Sau khi ôn lại tiểu sử của thánh Bênađô, bài viết về các bài giảng về sách Tình ca gồm hai phần: phần thứ nhất trình bày tổng quát về nội dung 86 bài giảng của thánh Bênađô về sách Tình ca, của cha Bernardo Olivera, nguyên tổng viện phụ dòng Trappist, đăng trên Cuadernos Monásticos 205 (2018) 144-163; trong phần thứ hai, cha Jean Leclercq, O.S.B. phân tích cấu trúc tác phẩm.Dẫn nhập: Thánh Bênađô, cuộc đời và tác phẩm
I. Giới thiệu tổng quát các bài giảng
A. Vài khái niệm: Dành cho ai? Lý do, Chủ đề, Thể văn, Thời gian biên soạn
B. Vài chìa khóa để đọc tác phẩm: Chuẩn bị, Tâm tình
II. Nội dung
A. Tựa đề các bài giảng
B. Cấu trúc
Kết luận
Chữ viết tắt: SC = Sermo super Cantica (Bài giảng về Tình ca). Ep = Epistola (Thư).
Bài này điểm qua việc trưng dẫn và giải thích Tình ca trong các tác giả Kitô giáo thời nguyên thủy, được chia làm ba mục: (I) Tân Ước với Tình ca. (II) Tình ca trong phụng vụ. (III) Các giáo phụ với Tình ca. Mục thứ ba dài hơn cả.
Tác giả nguyên là giáo sư Kinh Thánh, quản thủ thư viện Ambrosiana (Milano), và từ năm 2007 là chủ tịch Hội đồng Văn hóa của Tòa Thánh, được phong hồng y năm 2010. Nguồn: Il Cantico dei cantici. Commento e attualizzazione, EDB Bologna 1992. (p. 706-728: La Tradizione cristiana).
Bài viết theo dõi việc giải thích những đề tài sách Tình ca trong Thánh Kinh Cựu Ước và Tân Ước. Trước hết, tác giả đối chiếu tư tưởng Tình ca với các sách khôn ngoan (đặc biệt là ý nghĩa của tình yêu nam nữ); rồi với văn chương ngôn sứ, khi tình yêu vợ chồng giúp khám phá tình yêu giữa Thiên Chúa và dân Ngài; chiều hướng này kéo dài sang Tân Ước.Nội dung gồm 4 phần: 1. Văn chương khôn ngoan. 2. Trình thuật tạo dựng. 3. Các ngôn sứ. 4. Tân Ước. Tác giả nguyên là giáo sư Giáo hoàng Học viện Kinh Thánh Rôma.Nguồn: Cantico dei Cantici (nuova versione, introduzione e commento), Paoline Milano 2004, p. 431-445.
Dẫn nhậpI. Tổng quan về sách Tình caA. Tác giả, tên gọi và thời gian biên soạnB. Cấu trúc và hình thứcC. Phong cách văn chươngD. Tính thống nhấtE. Các lối giải thíchF. Cấu trúcII. Các lối giải thích Tình ca trong lịch sửA. Lối giải thích phúng dụ1. Truyền thống phúng dụ Do-thái giáo2. Truyền thống phúng dụ Kitô giáoa. Các giáo phụb. Sự tiến triển của các lối giải thích phúng dụ3. Lối tiếp cận tiên trưng (typologia)4. Nhận định chung về lối giải thích phúng dụB. Lối giải thích văn tự1. Thêôđôrê Mopsuestia2. Lối tiếp cận bi kịcha. Lý thuyết ba nhân vậtb. Lý thuyết hai nhân vật3. Lối tiếp cận giấc mơ4. Lối tiếp cận thần thoại – tín ngưỡng5. Lối tiếp cận nhân họca. Quan điểm văn tự – giáo huấnb. Quan điểm hợp tuyểnc. Kiểu mẫu của tình yêu tự dod. Một cách diễn đạt lãng mạn của tình yêu con ngườie. Tìm và gặp niềm vui thỏa trong tình yêu6. Nhận định chung về lối giải thích văn tựKết luận
Với bài viết này, Donatella Scaiola, nữ giáo sư chú giải Kinh Thánh tại Đại học Giáo hoàng Urbaniana, tiếp tục dòng suy tư về quyền lực chính trị trong Kinh Thánh. Bà bàn về chủ đề từ quan điểm đặc thù của sự việc liên quan đến hai phụ nữ, Đi-na và Ta-ma. Các trình thuật, được kể lại trong hai đoạn ấy ít được chú ý trong Cựu Ước, nhắc đến câu chuyện kịch tính của phụ nữ, theo những cách thức khác nhau, trong bối cảnh quyền lực gia đình và chính trị. Giữa những thăng trầm của hai nhân vật này người ta muốn nêu bật và tố cáo sự thinh lặng, sự nhập nhằng và thói bạo lực, được hành xử bởi những người nắm quyền, là những nhân vật cố bám trụ vào những lập luận của quyền lực. Việc chú giải hai câu chuyện không chỉ gợi lên cho độc giả một cái nhìn, mà còn mời gọi họ suy nghĩ về vần đề là cơ chế bạo lực nhập nhằng này đã xuất hiện trong cuộc sống con người và còn tồn tại cho đến ngày nay.
Am-nôn trong 2 Sm 13
Nguồn: “Il potere e le donne”, La Rivista del Clero Italiano 96 [2005] 5, tr. 373-387)
Người dịch : Giuse Nguyễn Đình Chiến, O.P.
Tác giả, giáo sư Kinh Thánh tại Đại học Giáo hoàng Chile, trình bày tình hình nghiên cứu hiện tại về Cựu Ước. Sau phần dẫn nhập về việc nghiên cứu các bản văn dưới phương diện lịch sử, bài viết sẽ điểm qua vài lãnh vực tiêu biểu: Ngũ thư, Đệ nhị luật, các Ngôn sứ và các Sách khôn ngoan. Phần kết luận đề cập đến vài thách đố mà việc nghiên cứu Kinh Thánh đặt ra cho thần học hệ thống. Nguồn: Tendencias actuales en los estudios del Antiguo Testamento. Desafíos y oportunidades, in: Teología y Vida, Vol. LIII (2012), 9-24.
