Sự thật sẽ giải thoát anh em (Ga 8,32)
I. Hai chiều hướng phát triển của tự do thời Cận Đại
II. Nỗ lực giải phóng lý tính của Trường phái Frankfurt
III. Lý tính tự chủ & đạo đức học diễn ngôn của Habermas
IV. Đạo đức học diễn ngôn và suy tư thần học
Trong bài diễn văn khai mạc học kỳ I niên học 2015 của phân khoa triết thuộc Đại học thánh Bonaventura (Bogota, Colombia), tác giả nhìn lại tương quan giữa triết học với đức tin trải qua 5 chặng trong lịch sử Kitô giáo: 1/ Thời truyền giáo. 2/ Thời trung cổ. 3/ Thời cận đại. 4/ Thế kỷ XIX. 5/ Tình trạng hiện nay.Nguyên tác: Filosofia y Teologia: las lecciones de la historia in: Franciscanum, núm. 139, 2005, pp. 9-19 (Universidad de San Buenaventura, Bogotá, Colombia)
Lời mở: biểu tượng mời gọi suy tư
I. Thần lý học lý giải sự dữ
Sự dữ và phạm vi của thần lý học
Thần lý học “phú hồn” (soul-making) của Irenê
Thần lý học “ý chí tự do” (free-will) của Augustine
II. “Đường vòng” hiện tượng luận-thông diễn học
Vấn đề tồn đọng trong thần lý học
Gắn kết giải thích học vào hiện tượng luận
Hiểu lịch sử & hiểu chính mình
III. Hiệu quả của “đường vòng”
Biểu tượng-máy dò thực tại: 1) Ô uế, 2) Phạm tội, 3) Có lỗi
Huyền thoại-lịch sử lý tưởng: 1) Huyền thoại Enuma elish,
2) Bi kịch Hy Lạp, 3) Sự tích Adam, 4) Sấm truyền Orphism
IV. Đóng góp vào suy tư thần học
Chủ thể và sự dữ
Biểu tượng và ngôn ngữ thần học
Kết luận
1) Thuật ngữ “Triết học Kinh viện”2) Tiếp thu nền tảng triết học cổ đại
3) Tư tưởng triết gia Kinh viện về tương quan triết-thần:
Scotus Erigène; Thánh Anselm; Thánh Albert; Thánh Bonaventura; Thánh Thomas Aquinas
Có triết học Kitô giáo không? Nếu có thì bắt đầu từ lúc nào?
Ta có thể trả lời CÓ hoặc KHÔNG tùy theo cách hiểu ý nghĩa của từ “triết học”.
1/ Có ít là hai lý do để trả lời KHÔNG. Thứ nhất, Kitô giáo không phải là triết học, hiểu như một hệ thống tư tưởng (chẳng hạn như: Platon, Aristote, Marx). Kitô giáo là một “tôn giáo” rao giảng ơn cứu độ cho loài người. Thứ hai, Kitô giáo không phải là triết học, bởi vì đặc điểm của suy tư triết học là tự do truy tầm chân lý, không bị ràng buộc bởi một yếu tố ngoại lai nào. Đang khi đó, “các chân lý Kitô giáo” được mặc khải từ trời, và lý trí bắt buộc chấp nhận chứ không thể nói ngược lại.
2/ Có ít là hai lý do để trả lời CÓ. Thứ nhất, trong suốt lịch sử của thiên niên kỷ thứ nhất, nhiều tác giả đã trình bày Kitô giáo như philosophia theo nguyên ngữ của nó, nghĩa là tìm kiếm và yêu mến Sophia (tiếng Hy Lạp, tương đương với: Sapientia tiếng Latinh, Sagesse tiếng Pháp, Wisdom tiếng Anh). Cựu Ước đã nói đến một Đấng Sophia bên cạnh Thiên Chúa (x. Sách Huấn ca, chương 24; sách Khôn ngoan 7,22-8,8). Sang Tân Ước, thánh Phaolô đã chứng tỏ rằng Đức Kitô là Sophia của Thiên Chúa (1Cr 1,24; Cl 2,3). Công cuộc tìm kiếm và yêu mến Đấng Sophia sẽ đưa đến sự gắn bó với Ngài, và dĩ nhiên, khiến cho con người trở nên hoàn thiện, hạnh phúc. Thứ hai, Kitô giáo chứa đựng một toàn bộ tư tưởng có hệ thống liên quan đến Thiên Chúa, con người, vũ trụ, lịch sử.
3/ Cuộc tranh cãi giữa hai ý kiến vừa nói có thể khai triển thành nhiều pho sách. Trong bài này, chúng tôi chỉ muốn trình bày một khía cạnh lịch sử thiết tưởng vẫn còn ý nghĩa với chúng ta hôm nay, đó là tìm hiểu thái độ của các giáo phụ đối với triết học đương thời. Trước khi vào vấn đề, thiết tưởng cần thêm hai ghi nhận: a) Các giáo phụ là ai? b) Các ngài đã đối thoại với triết học nào?
Bài viết gồm ba phần:1/ Dẫn nhập vào tư tưởng Heidegger về chân lý.2/ Dịch tác phẩm “Về yếu tính của chân lý” (Von Wesen der Wahrheit).3/ Lược giải
